Choć o zaburzeniach integracji sensorycznej mówi się w większości w kontekście dzieci w poszczególnych fazach dorastania, to coraz częściej rozpatruje się podobną diagnozę u osób dorosłych. Czym jest nadwrażliwość sensoryczna u dorosłych, jak się objawia, a co najważniejsze – jak sobie z nią radzić,?
Wojna z bodźcami
Nadreaktywność sensoryczna to zespół patologicznych reakcji, które wynikają z nieadekwatnych do sposobu przyswajania wrażeń odbieranych i interpretowanych przez zmysły. Problem może dotyczyć wszystkich rodzajów bodźców, a może zdarzyć się, że zaburzona będzie praca tylko jednego z nich. Najczęściej dotyczy to płaszczyzny odczuwania dotyku, dźwięku lub impulsów pochodzących z układu przedsionkowego ucha wewnętrznego i poprioceptorów (receptory reagujące na procesy zachodzące wewnątrz organizmu). Te źródła odpowiadają za dostarczanie informacji niezbędnych do utrzymania poprawnej koordynacji ruchowej czy do zachowania równowagi. Niektóre osoby dorosłe nie radzą sobie także z bodźcami wzrokowymi, węchowymi i smakowymi. Nadwrażliwość sensoryczna jest stanem, w którym reakcje na spotykane bodźce są nadmierne. Taka osoba czuje się zbombardowana i przytłoczona sygnałami, które dochodzą z zewnątrz. W normalnym stanie nie mamy problemu z interpretacją tego, co do nas dociera – nawet nie zastanawiamy się nad tym, jak wygląda proces odbierania bodźców w danej sytuacji. Osoba zaburzona reaguje na każdy bodziec ze zwiększoną siłą, a więc w konsekwencji będzie robić wszystko, by unikać hałasu, bezpośredniego kontaktu dotykowego nawet z najbliższymi osobami czy będzie starała się żyć w izolacji.
Siła wrażenia
Nadwrażliwość sensoryczna u dorosłych najczęściej związana jest z problemami, mającymi swój początek w dzieciństwie. Ich wyuczone reakcje i unikanie problematycznych sytuacji, pozwalają jednak na zaadaptowanie się do świata tak, by nie wzbudzać podejrzeń wśród ludzi wokół. W efekcie wszystkie problemy pozostają nierozwiązane, a zaburzenia zdają się wręcz „wrastać” w taką osobowość. Osoby nadwrażliwe sensorycznie mają zdolność do perfekcyjnego opracowywania porządku dnia, zmieniania planów i zajęć tak, by do minimum wyeliminować kontakt z zagrożeniami. Niejednokrotnie zmuszone są więc kłamać i stosować wymówki, szukając zamiennych sposobów na radzenie sobie z zagmatwanymi, nieprzewidywalnymi, niebezpiecznymi wrażeniami sensorycznymi. Robią, co muszą, aby przetrwać, starając się przy tym ryzykować jak najmniej. Mogą być też uznawane za „dziwaczne”, gdyż unikają grupowych spotkań, tłocznych miejsc czy hałasów. Pacjenci borykający się z zaburzeniami odczuwania i interpretowania dotyku mogą aranżować wnętrza biura czy mieszkania tak, by eliminować możliwość chociażby siadania obok innych. Lęk przed bliskością niejednokrotnie skłania ich do rezygnacji z życia intymnego – zbliżenia fizyczne wywołują strach i patologiczne reakcje, np. ucieczkę.
Rodzaje terapii
W codziennych sytuacjach jako dorośli nie mamy świadomości jakie znaczenie ma ruch czy dotyk, jak szybko możemy stracić uwagę, gdy jesteśmy bardziej wrażliwi na dźwięki czy światło. Nie zdajemy sobie sprawy z tego, jak ogromną pracę wykonuje nasz system nerwowy, aby wykonać dane zadanie. Dziecko podejmie terapię jako zabawę, a dorosły musi zrozumieć jej sens. Ergoterapia, czyli terapia pracą to jedno z najbardziej efektywnych narzędzi w walce z nadwrażliwością sensoryczną. Polega ona na wykonywaniu powtarzających się czynności, umożliwiających oswojenie się z hałasem, dotykiem czy tłumem. Potwierdzoną badaniami skuteczną metodą jest także stosowanie pościeli i akcesoriów sensorycznych. Kołdry, poduszki i koce, ze specjalnym cięższym wypełnieniem, niesłusznie kojarzone są z leczeniem tylko dziecięcych przypadłości – świetnie sprawdzają się także w łagodzeniu objawów u dorosłych. Pobudzają czucie głębokie, poprawiaja orientację ciała w przestrzeni, działają uspokajająco i kojąco. Niektóre formy nadwrażliwości sensorycznej wymagają jednak psychoterapii – zwłaszcza, jeśli fobie stają się przyczyną społecznego odrzucenia czy wyśmiewania.
